Hazırlayan Dize Kükrer (Art Rooms Direktör asistanı)
Art Rooms Galeri, Nisan 2022’de ev sahipliği yaptığı, küratörlüğünü Anber Onar, Emin Çizenel ve Oya Silbery’nin üstlendiği biyografik bir arşiv niteliği taşıyan ‘Bir Modern Geçmiş’ isimli sergiyle, Kıbrıs Türk mimarisine ciddi katkılarda bulunarak değer katmış ve toplumun modern yaşam kültürüne geçmesinde önemli bir rol oynamış mimar Abdullah Onar’ın profesyonel hayatında gerçekleştirdiği tasarımların, öğrencilik yıllarına ait eskizlerin ve suluboya eserlerinin yanı sıra özel hayatında kullandığı kişisel objelerin de gözlemlenebildiği arşivlerini izleyiciyle buluşturdu. Anber Onar’ın kaleme aldığı ve sergiyle eşzamanlı olarak yayınlanan Bir Modern Geçmiş isimli kitap da, 23 Haziran 2022’de, yine Art Rooms’da gerçekleştirilen bir sunumla izleyiciye tanıtıldı.
Tasarımını Oya Silbery’nin yaptığı ve Anber Onar’ın yıllar içinde gerçekleştirdiği araştırma ve röportajları da içeren bu kitap (11 bölüm, 184 sayfa), Kıbrıslı Türkler arasında üçüncü tescilli mimar olan Abdullah Onar’ın arşivine ışık tutmakla beraber, profesyonel ve kişisel hayatını da detaylı bir şekilde inceliyor.
Doğuş Özokutan’ın kendisiyle yaptığı röportajda Anber Onar kitaba olan yaklaşımını şu şekilde tarif ediyor: Biyografik bir kitap olmasını istedim. Ama ‘anı’lardan oluşmuş akıp giden metin doğrudan babama dokunan ve onu açan oyunbaz bir kıvam oluşturdu. Sonuçta biyografik bir amaca da hizmet etti diye düşünüyorum. Onu anlatırken topluma olan etkisini de göz önünde bulundurdum. Benim için en önemli şey içtenlikti. Babamla olan diyaloglar üzerine kurdum çoğu yazımı ve konuşma akışını bozmak istemedim. Küçük küçük hikâyelerden bir bütün oluşmasını tercih ettim.
Kaynak: Lefkoşa’nın kalbine damga vuran mimar: Abdullah Onar “Bir Modern Geçmiş” Bir Modern Geçmiş, Abdullah Onar’ın arşivinin unutulmuş parçalarının keşfiyle ilgili samimi bir hikayeyle başlıyor:
Sayfa 8 Babalar Günü 15 Haziran 2014 Önünde onun için hazırladığımız kocaman iki tane çerçevelenmiş suluboyaya işaret ederek “Hatırladın mı baba?” dediğimde hayret edip tekrar baktı onlara. Ancak o zaman resimlerin altında A.M Ali imzasını gördü. Daha da hayretle “Ben yapmışım bunları!” dediği zaman hem garip bir hüzün hem de kendimizi tutamadığımız bir kahkaha ile ailece gülmüştük. Bunlar babamın mimarlık eğitimini almak için gittiği Durham Üniversitesi’nde birinci sınıftayken yaptığı peyzaj suluboyalarıydı. Bir tanesinin üzerinde ödül aldığını işaret eden bir de kırmızı mühür vardı. Altmış küsur sene geçmişti 1953’ün üzerinden…
Sayfa 67 Kültürün Vizyonu Mimari yapılar konusu, insanların yaşam biçimlerini, alışkanlıklarını, dünya görüşlerini belli bir perspektiften deneyimlemelerini sağlarken, belki de en ince, en usta biçimde doğal olarak yönlendiren bir olgudur. (…) Bu yüzden, Abdullah Onar’ın modern, yenilikçi bir mimar olarak, 1950’lerde başlayan kariyerindeki hem sezgisel hem de profesyonel olarak mimaride nasıl bir değişim yarattığını izlemeye, anlamaya çalışmışımdır. (…) Abdullah Onar’a ve onun tasarımlarını yaptığı yapılara ve bina sahiplerine baktığım zaman, hem bu yapıların o zaman modern dünyaya doğru değişimini, hem de çok geniş bir yelpazeye sahip olan müşteri portföyündeki tüm kişilerin yeniliğe ve mimari önerilere ne kadar açık olduklarını görüyorum.
Kitapta, Abdullah Onar’ın Kıbrıs’ta ve İngiltere’de geçirdiği öğrencilik yıllarının ardından başlayan profesyonel kariyeri ve adadaki yaşam hakkında birçok hikâye ve anıya da yer veriliyor. Kıbrıs Türk Mimarisi tarihi açısından bir ilk olan bu çalışma kitapçılardan temin edilebilir.